Files blijven

We zullen eraan moeten wennen dat de files blijven. Want als het verkeer in de spits een procent sneller kan rijden, dat neemt het woon-werkverkeer per auto met iets meer dan een procent toe. Dit blijkt uit kentallen van Rijkswaterstaat, waarmee eenvoudig inzicht ontstaat in gedragsreacties van verschillende mobiliteitsmaatregelen. Het zijn gemiddelde effecten, die voor specifieke situaties anders kunnen zijn.

De uitkomst van Rijkswaterstaat komt overeen met internationaal onderzoek. Een synthese van vijf studies, concludeert dat in stedelijke regio’s een procent extra snelwegcapaciteit leidt tot een procent extra verkeer. Voor stedelijke hoofdwegen is dit 0,75 procent. Dit bevestigt de ‘Wet van behoud van files’, zoals een van de vijf onderliggende studies heet. Onderzoek naar de effecten van 16 snelwegverbredingen in Nederland laat zien dat de extra groei van het verkeer op het hoofdwegennet, groter is dan de capaciteitsuitbreiding.

Files regelen het mobiliteitsgedrag. Te lange files stimuleren de automobilist om te kiezen voor een kortere verplaatsing, de spits te mijden, mee te rijden met een ander of een andere vervoerswijze te nemen. Minder files hebben het omgekeerde effect. Na de opening van de Zeeburgertunnel bij Amsterdam kruisten in de spits 16 procent meer auto’s het Noordzeekanaal, nam de gemiddelde bezettingsgraad van die auto’s met 7 procent af en ging 31 procent van de automobilisten weer tijdens spitsuren rijden.

Files blijven dus. Al in 1988 adviseerde McKinsey het ministerie van Verkeer en Waterstaat in hun rapport ‘Afrekenen met files’, dat met extra asfalt de files niet verdwijnen. Statistiek bevestigt dit: het tijdverlies per gereden kilometer op de rijkswegen is na wat ups en downs nu ongeveer gelijk aan twintig jaar geleden. Door de files rijden we gemiddeld een tiende kilometer per uur langzamer.

November 2024